Dwujęzyczność

OPOL: jedna osoba – jeden język

Nasze przedszkole jest przedszkolem dwujęzycznym, integrującym język polski i niemiecki w ramach wszystkich działań i wydarzeń w ciągu dnia. Dzieci są pod stałą opieką dwóch wychowawczyń, z których jedna komunikuje się z dziećmi po polsku, druga zaś po niemiecku, w myśl zasady OPOL: jedna osoba – jeden język. Podobnie jak w rodzinie dwujęzycznej, gdzie każde z rodziców od początku mówi do dzieci w swoim ojczystym języku, każda z wychowawczyń odpowiedzialna jest za jeden język i tylko w nim się z dziećmi komunikuje.

Zasada imersji

Opieramy się na metodzie immersji czyli zanurzenia, dzięki której dzieci faktycznie zanurzają się w języku towarzyszącym im podczas wszystkich zajęć: zabaw, czytania, śpiewania, tańca, malowania, mycia rąk, spożywania posiłków, sprzątania, ubierania się, spacerów, urodzin itp. W sposób naturalny, podobnie jak to się dzieje z językiem ojczystym, dzieci przyswajają kolejny język Słuchają, reagują na powtarzające się wypowiedzi i polecenia, naśladują, starają się rozszyfrować zasady rządzące językiem, tworzą hipotezy na temat jego funkcjonowania, podejmują próby własnych wypowiedzi, a w końcu mówią, bo też chcą zakomunikować coś wychowawczyni. Sztuka polega zatem na tym, by poprzez zabawę oraz wykorzystując zwykłe, codzienne sytuacje, stworzyć dzieciom jak najwięcej okazji motywujących je do obcowania z drugim, początkowo niezrozumiałym językiem. W takich warunkach nie mówimy o nauczaniu, lecz o przekazywaniu drugiego języka, jak i o tym, że dzieci w przedszkolu nabywają drugi język.

Naturalnie drugi język

Wiek przedszkolny jest doskonałym momentem na zetknięcie z drugim językiem. Aparat artykulacyjny dzieci do około 10 roku życia jest tak plastyczny, że są one w stanie bezbłędnie naśladować każdy język. Przedszkole jest poza tym okresem niezwykłej chłonności, chęci poznawania świata wszystkimi zmysłami. Jest to okres beztroski, braku obowiązków, kiedy czas kontaktu z drugim językiem ograniczają wyłącznie godziny pobytu w przedszkolu.

Promoting Language Learning and Linguistic Diversity, 2004

Program edukacji dwujęzycznej umożliwia stworzenie podstaw nabywania kolejnych języków obcych w myśl zaleceń Komisji Europejskiej, które zakładają, iż każdy obywatel Unii Europejskiej powinien znać co najmniej trzy języki: swój język ojczysty oraz dwa inne języki europejskie (Promoting Language Learning and Linguistic Diversity, 2004). Efekty programu edukacji dwujęzycznej w przedszkolu są weryfikowalne, a rozwój językowy dzieci w trakcie uczęszczania do przedszkola jest dokumentowany i ewaluowany.

FAQ

Najczęściej zadawane pytania

Czy dwa języki to nie za dużo dla trzy-, czterolatka?
Zdecydowanie nie, jeśli kontakt z tymi językami odbywa się według konsekwentnie realizowanego systemu, ale bez nacisku i w przyjaznym otoczeniu. Jeśli każda z wychowawczyń (tak jak każde z rodziców w rodzinie dwujęzycznej) konsekwentnie posługuje się tylko jednym językiem, dzieci mogą się z nią identyfikować językowo i oba przyswajać równolegle. Poprzez kontakt z drugim językiem dzieci stale trenują swoje zdolności poznawcze, co stanowi też wyraźne wsparcie dla rozwoju języka ojczystego (pierwszego). Żyjemy w części świata, w której większość ludzi jest jednojęzyczna, ale większość mieszkańców kuli ziemskiej wyrasta w otoczeniu kilku języków i potem bez problemu się nimi posługuje w zależności od otoczenia i sytuacji.
Jak reagować, kiedy dziecko mówi w języku obcym w domu?
Z zainteresowaniem i podziwem! Nie należy jednak nakłaniać dziecka do tego, by tłumaczyło cokolwiek na język ojczysty. W ramach programu immersji dzieci przyswajają drugi język w sposób naturalny, ani nie tłumacząc czegokolwiek z jednego języka na drugi, ani nie tworząc sobie list słówek tak jak na lekcjach w szkole czy na kursach językowych. Nie należy też dziecka poprawiać, jeśli popełnia błędy w poznawanym języku. Błędy są częścią procesu nabywania języka, kiedy dziecko zaczyna łamać „szyfr” i tworzyć hipotezy dotyczące jego funkcjonowania.
Dlaczego dziecko nie zawsze opowiada o zajęciach w języku obcym?

Dlatego, że drugi język jest tak powszednim elementem dnia w przedszkolu, że dziecko po pewnym czasie nie widzi w tym nic nadzwyczajnego. Język ten przynależy do wszystkich czynności, wydarzeń, zajęć przedszkolnych – jest częścią rytmu dnia i przedszkolnej rutyny. (My, dorośli, po powrocie z pracy też nie opowiadamy szczegółowo o tym, co dzień po dniu robimy w pracy). Z całą pewnością dziecko będzie natomiast opowiadało o szczególnie interesujących zabawach i wydarzeniach – i to niezależnie od języka, w którym się odbywały.

Czy pytać, czego dziecko się nauczyło w języku obcym?
Metodę immersji traktujemy jako metodę przekazywania języka, a nie metodę nauczania. Nabywanie języka poprzez zanurzenie jest naturalnym procesem, w którym dziecko nie ma poczucia, że w sposób celowy i świadomy przyswoiło sobie słówka lub gramatykę. A zatem jak najbardziej pytać, ale raczej o to, co dziecko robiło z panią (odpowiedzialną za język obcy), w co się bawiło, co malowało, co śpiewało, jak tańczyło. Konkretnych odpowiedzi na pytania o postępy dziecka może udzielić wychowawczyni, która na co dzień prowadzi obserwacje, dokumentuje je i ocenia.